1. HUN DEVLETİ: Büyük Hun Devleti Orta Asya'da kurulan ilk Türk devleti olma özelliğini taşır. MÖ 220'den MS 216'ya kadar hüküm sürmüştür. Bilinen ilk hükümdarı Teoman'dır. Mete Han döneminde devletin sınırları Japon Denizi'nden Hazar Denizi'ne kadar geniş bir bölgeyi kapsamıştır.
2. BATI HUN İMPARATORLUĞU: MÖ 53'de, Büyük Hun İmparatorluğu'nun ikiye bölünmesiyle, Batı Türkistan'da kurulan Türk devletidir. Yaşadığı dönem boyunca en büyük bölgesel güç olmuştur.
3. AVRUPA HUNLARI (BATI HUNLARI):(Tarkan filmlerinden bildiğimiz) Avrupa Hunları MS 434'de Atilla'nın (Tanrının kırbacı ona bu ismi korkudan titreyen Avrupalılar takmıştır) başa geçmesiyle büyük bir devlet haline geldiler. Hakim olduğu yıllarda, Avrupa kıtasında en büyük güç olmuştur.Roma kapılarına kadar dayanmış olup Atilla , o meşhur bir gece Papayla çadırında görüştükten sonra kuşatmayı kaldırmıştır.Daha sonra şaibeli bir şekilde(zehirlendiği söylenir)ölü bulunmuştur.
4. AKHUNLAR: 5. yüzyılın ortalarında, Amu-derya nehrinin çevresinde kurulmuş ve gelişme göstermiş bir Türk devletidir. Horasan, Afganistan ve İran topraklarına kadar yayılmıştır. Kısa bir dönem hüküm sürmesine rağmen, hakimiyeti boyunca Asya'da büyük bir güç haine gelmiştir.
5. GÖKTÜRK DEVLETİ: Göktürk Devleti, Türk tarihinde Türk adı ile kurulan ilk devlettir. Devletin kurucusu ve ilk hükümdarı olan Bumin Kağan, Orta Asya'daki bütün Türk boylarını egemenliği altında toplamıştır. Bumin Kağan ölünce yerine Mukan Kağan hükümdar olmuştur. Bu dönemde İpek Yolu Türklerin denetimine girmiş ve Türkler Çin'e üstünlüklerini kabul ettirmişlerdir.(Türklerin meşhur diriliş destanı Ergenekon)
6. UYGUR HAKANLIĞI: Büyük Hunların torunları olan Uygurlar, çok sayıda devlet kurmuşlardır. Uygur Hakanlığı bunlardan birisidir. 744-840 yılları arasında hüküm sürmüştür. Selenga, Orhun ve Tola ırmakları havzalarından Baykal Gölü'nün güneyindeki bozkırlara kadar uzanan geniş sahada yaşamışlardır. 100 yıla yakın bir süre içinde, Asya kıtasında, bölgesel hakimiyet gücü olmuşlardır.
7. AVAR DEVLETİ: Macaristan'da büyük bir devlet kuran Avarlar, zaman zaman İstanbul'u kuşatmışlardır. O dönemde Avrupa kıtasında bölgesel güç oluşturmuşlardır. İstanbul'u kuşatan ilk Türk boyu Avarlar olmuştur.
8. HAZAR DEVLETİ: Kafkaslar'da kurulmuş olan Hazarlar, Hazar Denizi'ne de adını vermiştir. 7. yüzyıldan itibaren iyice güçlenen ve bütün Doğu Avrupa'yı eline geçiren Hazarlar, 3 yüzyıl hüküm sürmüşler ve yıkılana kadar bölgede çok büyük bir güç oluşturmuşlardır.Museviliği kabul eden ilk Türk Devleti olma özelliği taşırlar
9. KARAHANLILAR: 10. yüzyılın ortalarında Orta Asya'da kurulan ilk Müslüman Türk devletidir. Aynı zamanda ilk Müslüman Türk devleti olarak bölgesel hakimiyet kurdular.
10. GAZNELİLER: Karahanlılarla aynı dönemde yaşamışlardır. İlk Müslüman Türk devletlerindendir. Sınırları Afganistan ve Hindistan'ı içine alır. Karahanlılar ile birlikte Asya kıtasında, bölgesel bir güç olmuşlardır.(Gazmeli Mahmut en bilinen padişahlarıdır.) Gzneli Mahmut ordusunda fillleri kullanmıştır.
11. BÜYÜK SELÇUKLU İMPARATORLUĞU: Ön Asya'da kurulan ilk ve en büyük Müslüman Türk devletlerinden biridir. 1040-1157 yılları arasında hüküm sürmüştür. Güneybatı Asya'nın tamamına yakın bir bölümüne hakim olan Büyük Selçuklu Devleti, bölgenin en büyük hakimiyet gücü olmuştur.
12. HARZEMŞAHLAR DEVLETİ: Büyük Selçuklu Devleti ile aynı dönemde, 1097-1231 yılları arasında Aral Gölü'nün güneyinde yaşamışlardır. Orta Asya'da bölgesel hakim gücü olmuşlardır.
13. TİMUR DEVLETİ: 1370-1507 yılları arasında, Ege kıyılarından Orta Asya'ya ve Hint Okyanusu'na kadar uzanan geniş topraklar üzerinde hüküm sürmüş büyük bir Türk devletidir. Hakim olduğu topraklardan zamanının en büyük bölgesel gücü olduğu anlaşılır.(Timurlenk ve Ankara savaşı)
14. BABUR DEVLETİ: 1494-1858 yılları arasında Hindistan'da hüküm sürmüştür. Hakim olduğu tarihlerde, Asya kıtasında büyük bir güç oluşturmuştur.
15. ALTINORDU HANLIĞI: 1227-1502 yılları arasında, Karadeniz ile Hazar Denizi arasında hüküm sürmüş bir Türk devletidir. Yaklaşık üç asır Asya'da hakim güç olmuştur.(Bugün bile kökleri hala devam etmektedir.)
16. OSMANLI İMPARATORLUĞU: 1299'da Söğüt civarında kurulmuş ve 1923 yılına kadar devam etmiş ve üç kıtada hakimiyet kurmuş bir cihan devletidir. Toprak bakımından en geniş sınırlara ulaştığı dönemde Anadolu, Kafkasya, Kırım, Güney Ukrayna, bugünkü Romanya, Yugoslavya, Bulgaristan, Yunanistan, Macaristan, Suriye, Ürdün, Lübnan, İsrail, Irak, Suudi Arabistan, Yemen, Mısır, Tunus, Libya ve Cezayir'i yönetmiştir.
Bunlar Cumhurbaşkanlığı forsunda bulunan devletler.Ancak tarihi araştırmalar Türklerin 100 ila 190 arasında devlet kurduklarını göstermektedir .
Tartışmalar bu bağlamda biraz yersizdir çünkü bu devletlerin varlığı ve sürdükleri hüküm, yaptığı savaşlar sadece bizim kaynaklarımızda değil diğer pek çok medeniyetin kaynağında geçmektedir.
İşte bu yüzden bence atalarımızı yok saymamalı ve hep beraber tarihimize sahip çıkmalıyız yoksa tarihimizi başkaları yazar.
Comments
Post a Comment