Modern savaş tarihinde, kadınlardan oluşan az sayıdaki ordulardan biri. Sahra Çölü’ne özgü bu kadın savaşçılar, Avrupalı sömürgecilere kök söktürdü. Yabancı gözlemciler onlara “Dahomey Amazonları” adını verse de, onlar kendilerine “annelerimiz” anlamına gelen “N’Nonmiton” diyorlar. Krallarını en kanlı savaş alanlarında korumak için bugünkü Benin Cumhuriyeti’ndeki Dahomey Krallığı’nda seçkin bir savaş gücü olarak ortaya çıktılar. “Dokunulmaz” olarak nitelendirilmeleri ve bakire kalmaya yemin etmeleri onların en belirgin özellikleri olmuş. Kurdukları orduya ise “Kara Sparta” adı veriliyor. Savaşmanın acımasızlığının erkeklere yakıştırılmasından ötürü bu kadın savaşçıların inanılmaz güçlü olmaları nedeniyle takdir edilmeleri çok doğal; fakat elbette amacımız esasen bu eli kanlı, acımasız katilleri övmek değil. Ama isterlerse erkeklerden hiç de aşağı kalır yanları olmadığını göstermek bakımından “asla rol model olmalarını istemeyeceğimiz biçimde” kadınların neler yapabilecekleri konusunda örnek teşkil etme özelliklerini koruyorlar
1. Dahomey Amazonları mitolojik karakterler değildieler fakat efsanevi özelliklere sahip olmalarıyla bilinirler
Dahomey’in hayatta kalan son Amazon’u, 1979’da öldüğünde yaşı 100'den fazlaydı. Nawi adındaki bu kadın, Benin’in uzak bir kasabasında yaşarken keşfedildi. Dahomey ordusunun yaklaşık üçte birini oluşturan bu 6 bin kişilik kadın ordusu, Avrupalılar’ın kayıtlarına göre, erkek askerlere nazaran daha yararlı ve daha cesaretliydiler. Son Dahomey savaşçılarının çoğu ABD’ye göç etti ve Buffalo Bill’in Vahşi Batı Şovu’nda halka gösteri yapmak üzere işe alındı.
2. Geçmişleri 17. yy’da başladı
Bir teori, kocaları diğer kabilelerle savaşırken onların, bir grup fil avcısı olarak gösterdikleri yeteneklerle Dahomey Kralı’nı'nın dikkatini çektikleri ve onu etkiledikleri yönünde. Farklı bir teori, hava karardıktan sonra kralla birlikte kalmasına izin verilen yalnızca kadınlar olduğundan, bu kadınların doğal olarak onun yakın korumaları haline geldiğini ileri sürüyor. Hangisi doğru olursa olsun; yalnızca en güçlü, sağlıklı ve cesur kadınların seçilip, titizlikle eğitildiği bu özel birlik, iki yüzyıldan daha uzun bir süre boyunca savaşa aç bir ölüm makinesi olarak kara kıta Afrika’ya korku saldı.
3. 8 yaşını bile doldurmadan orduya katılan çocuk kadınlar…
19. yy’ın başlarında eski tip Hollanda tüfekleri ve palalarla silahlandırılmış olan Dahomey Amazonları, gittikçe daha çok militarist,güçlü ve krallarına gözü kapalı bir sadakatle bağlı hale geldiler. Kızlar 8 yaşına dahi gelmeden orduya alınıyor ve ellerine silah veriliyordu. Bazıları gönüllü olarak orduya yazılırken, bazıları da eşlerini kontrol edemediklerini söyleyen kocalar tarafından orduya gönderiliyorlardı.
4. Baştan beri, güçlü, hızlı, acımasız ve büyük acılara dayanabilecek şekilde eğitildiler
Bir tür jimnastiğe benzeyen egzersizleri arasında dikenli akasya dallarıyla kaplı duvarların üzerinden atlamak vardı. “Açlık Oyunları” tarzındaki 10 günlük uzun keşif gezileri yapmak üzere, hiçbir erzakları olmadan yalnızca palalarıyla ormana giderlerdi. Zamanla savaş konusunda daha da fanatik hale geldiler. Kendilerini ispatlamak için, erkeklere kıyasla kendilerini iki kat daha fazla zorlarlardı. Kralları tarafından açıkça geri çekilmeleri emredilmediği sürece genellikle savaş alanında kalan son kişiler olurlardı. Dahomey kadınları ölümüne savaşırdı ve yenilgi hiçbir zaman bir gözününe alınan bir husus değildi.
5. Evlenmeleri ve çocuk sahibi olmaları yasak
N’Nonmiton’lar askerlik yaparken evlenmezlerdi ve çocuk doğurmalarına da izin verilmiyordu. Elit savaşçılar olarak yarı kutsal statülerine binaen bir saflık yemini ederek kral ile evleniyorlardı. Hatta kral dahi onların bekarlık yeminini bozmaya cüret edemezdi ve hele ki kral değilseniz bu kadınlara “dokunmanız” dahi kesin ölüm demek oluyordu.
6. Düşmanlarını yakalayıp, köle olarak satıyorlar
İngiliz araştırmacı Richard Burton, 1863 İlkbaharı’nda İngiliz hükümeti için Dahomey halkıyla barış görüşmeleri yapmak üzere Batı Afrika’nın kıyı şeridinde olan Dahomey’e geldi. Dahomey, köle ticaretine aktif bir şekilde katılan, düşmanlarını ele geçirip onları satarak bu durumu avantaja çeviren savaşçı bir halktı. Köle ticaretinin karşılığında silah satın alıyorlardı. Ama Burton’u hayrete düşüren, Dahomey’in seçkin savaşçı saflarını oluşturan Dahomey kadınları oldu. Burton; “İskeletleri ve kas gelişimleri sebebiyle kadınlıklarının yalnızca göğüslerinden anlaşıldığını” söyler.
7. Burton onlara “Kara Sparta” adını veriyor
Antik dünyanın en iyi savaşçılarıyla ünlü Spartalılar’a çok benzeyen acımasız ve sert bir düzene sahip Dahomey’in kadın askerleri, merkezdeki seçilmiş bir azınlık kanadı ve kralın özel korumları olarak başlarındaki kadın komutanlarla orduyla paralel hareket ediyorlardı. Ordudaki her erkek askerin, “N’Nonmiton” olarak bir dengi ve karşıtı bulunurdu. Burton bu orduya “Kara Sparta” adını verdi.
8. Kadınlar hayatta kalma becerilerini, disiplini ve acımasızlığı öğrendiler
Duyarsızlaştırma eğitimi, “kralın askeri” olmanın önemli bir parçasıydı. Yukarıda anlatıldığı üzere bir kabul töreni, potansiyel askerlerin, savaş mahkumlarını ölümcül bir yükseklikten ölüme atacak kadar acımasız olup olmadığını,duygularını bloke edebildiklerini test etmekle başlıyordu.
9. Kurbanlarının başlarını ve üreme organlarını kesiyorlar
1880’lerde Jean Bayol adında bir Fransız subayı, yaklaşık on altı yaşında Nanisca adlı henüz kimseyi öldürmemiş bir Amazon kızının eğitimi sırasında yaptıklarına tanık olduklarını bildirdi. Kıza bir sepet içinde bağlı durumda oturan genç bir mahkum getirildi. Mahkumun başını gövdesinden tümüyle ayırmadan önce kızın palasını üç kez salladığı, ardından kurbanın kanını palasından eliyle silip yaladığı belirtiliyor. Peşinden çılgınca bir Amazon çığlığı atarak yaptığını onaylamış. O dönemde savaşçıların, rakiplerinin başlarını ve üreme organlarını kesmeleri ve yanlarında getirmeleri adetlerinden biriydi.
10. Krallık politikasında söz ve nüfuz sahibiydiler
Kralın askeri olarak alacakları acımasız eğitimlere rağmen bu durum onların angarya ev işlerinden kaçmaları için bir şanstı. N’Nonmiton’da hizmet veren kadınlar, “emir komuta ve nüfuz pozisyonlarında yükselme”, “Büyük Komite’de önemli roller edinerek krallık politikasını tartışma” imkanına sahip oluyordu. Elbette kralın mahiyetinde yaşayan yalnız ve bağımsız kadınlar olarak, tütün, alkol ve diğer bazı lüks ihtiyaçlarını karşılayabilecek kadar varlık sahibi olabiliyorlar hatta hepsinin köleleri dahi oluyordu. Onlarla ilgili tek kapsamlı İngilizce çalışmanın yazarı Stanley Alpern, “Amazonlar saraydan çıkmadan önce zil çalan köle bir kız onlardan önce kapıdan çıkardı ve erkeklere kendi yollarına gitmelerini, gerekli mesafeyi korumlarını ve başka bir tarafa bakmalarını söylerdi” ifadesinde bulunuyor.
11. Dahomey’in kadınlarıyla cinsel ilişkiye giren Fransız subayları sabahı göremiyor
1890’larda Afrika’daki Fransız sömürgesinin yayılımı devam ederken ve Dahomey halkı bastırıldıktan sonra bile, bu kadınların saldığı korku devam etti. Dahomeyli kadınlarla cinsel ilişkiye giren üniformalı Fransız askerler, sıkça günün sabahında boğazları kesilmiş vaziyette ölü bulunuyordu. Fransa ve Dahomey arasında gerçekleşen savaşlar sırasında Fransız askerleri kadınları vurmak ya da süngülemek konusunda tereddüt ediyorlardı. Kadın rakiplerini hafife almaları yüzünden çok sayıda kayıp verdiler.
12. “Amazonlar’ın inanılmaz cesareti ve küstahlığı”
İkinci Fransız-Dahome Savaşı sona ererken Fransızlar, ancak makineli tüfeklerle silahlandırılmış yabancı birliklerin yardıma gelmesiyle üstünlük sağlayabildiler. Kotonou Savaşı’ndan kalan belgelere göre, silahları kalmamış bir Dahomey savaşçısı, bir adamı boğazını ısırmak suretiyle öldürmüştü. Kralın teslim olan son birliği Dahomey Amazonları’ydı. Çoğu, ikinci savaş sırasında gerekleşen 23 muharebede hayatını kaybetmişti. 4000 kadından yalnızca 50’si teslim olmuştu. Daha sonra lejyonerler, Amazonlar’ın bu “inanılmaz cesareti ve küstahlığı” hakkında yazdılar.
Dahomey’in hayatta kalan son Amazon’u, 1979’da öldüğünde yaşı 100'den fazlaydı. Nawi adındaki bu kadın, Benin’in uzak bir kasabasında yaşarken keşfedildi. Dahomey ordusunun yaklaşık üçte birini oluşturan bu 6 bin kişilik kadın ordusu, Avrupalılar’ın kayıtlarına göre, erkek askerlere nazaran daha yararlı ve daha cesaretliydiler. Son Dahomey savaşçılarının çoğu ABD’ye göç etti ve Buffalo Bill’in Vahşi Batı Şovu’nda halka gösteri yapmak üzere işe alındı.
2. Geçmişleri 17. yy’da başladı
Bir teori, kocaları diğer kabilelerle savaşırken onların, bir grup fil avcısı olarak gösterdikleri yeteneklerle Dahomey Kralı’nı'nın dikkatini çektikleri ve onu etkiledikleri yönünde. Farklı bir teori, hava karardıktan sonra kralla birlikte kalmasına izin verilen yalnızca kadınlar olduğundan, bu kadınların doğal olarak onun yakın korumaları haline geldiğini ileri sürüyor. Hangisi doğru olursa olsun; yalnızca en güçlü, sağlıklı ve cesur kadınların seçilip, titizlikle eğitildiği bu özel birlik, iki yüzyıldan daha uzun bir süre boyunca savaşa aç bir ölüm makinesi olarak kara kıta Afrika’ya korku saldı.
19. yy’ın başlarında eski tip Hollanda tüfekleri ve palalarla silahlandırılmış olan Dahomey Amazonları, gittikçe daha çok militarist,güçlü ve krallarına gözü kapalı bir sadakatle bağlı hale geldiler. Kızlar 8 yaşına dahi gelmeden orduya alınıyor ve ellerine silah veriliyordu. Bazıları gönüllü olarak orduya yazılırken, bazıları da eşlerini kontrol edemediklerini söyleyen kocalar tarafından orduya gönderiliyorlardı.
4. Baştan beri, güçlü, hızlı, acımasız ve büyük acılara dayanabilecek şekilde eğitildiler
Bir tür jimnastiğe benzeyen egzersizleri arasında dikenli akasya dallarıyla kaplı duvarların üzerinden atlamak vardı. “Açlık Oyunları” tarzındaki 10 günlük uzun keşif gezileri yapmak üzere, hiçbir erzakları olmadan yalnızca palalarıyla ormana giderlerdi. Zamanla savaş konusunda daha da fanatik hale geldiler. Kendilerini ispatlamak için, erkeklere kıyasla kendilerini iki kat daha fazla zorlarlardı. Kralları tarafından açıkça geri çekilmeleri emredilmediği sürece genellikle savaş alanında kalan son kişiler olurlardı. Dahomey kadınları ölümüne savaşırdı ve yenilgi hiçbir zaman bir gözününe alınan bir husus değildi.
5. Evlenmeleri ve çocuk sahibi olmaları yasak
N’Nonmiton’lar askerlik yaparken evlenmezlerdi ve çocuk doğurmalarına da izin verilmiyordu. Elit savaşçılar olarak yarı kutsal statülerine binaen bir saflık yemini ederek kral ile evleniyorlardı. Hatta kral dahi onların bekarlık yeminini bozmaya cüret edemezdi ve hele ki kral değilseniz bu kadınlara “dokunmanız” dahi kesin ölüm demek oluyordu.
İngiliz araştırmacı Richard Burton, 1863 İlkbaharı’nda İngiliz hükümeti için Dahomey halkıyla barış görüşmeleri yapmak üzere Batı Afrika’nın kıyı şeridinde olan Dahomey’e geldi. Dahomey, köle ticaretine aktif bir şekilde katılan, düşmanlarını ele geçirip onları satarak bu durumu avantaja çeviren savaşçı bir halktı. Köle ticaretinin karşılığında silah satın alıyorlardı. Ama Burton’u hayrete düşüren, Dahomey’in seçkin savaşçı saflarını oluşturan Dahomey kadınları oldu. Burton; “İskeletleri ve kas gelişimleri sebebiyle kadınlıklarının yalnızca göğüslerinden anlaşıldığını” söyler.
7. Burton onlara “Kara Sparta” adını veriyor
Antik dünyanın en iyi savaşçılarıyla ünlü Spartalılar’a çok benzeyen acımasız ve sert bir düzene sahip Dahomey’in kadın askerleri, merkezdeki seçilmiş bir azınlık kanadı ve kralın özel korumları olarak başlarındaki kadın komutanlarla orduyla paralel hareket ediyorlardı. Ordudaki her erkek askerin, “N’Nonmiton” olarak bir dengi ve karşıtı bulunurdu. Burton bu orduya “Kara Sparta” adını verdi.
8. Kadınlar hayatta kalma becerilerini, disiplini ve acımasızlığı öğrendiler
Duyarsızlaştırma eğitimi, “kralın askeri” olmanın önemli bir parçasıydı. Yukarıda anlatıldığı üzere bir kabul töreni, potansiyel askerlerin, savaş mahkumlarını ölümcül bir yükseklikten ölüme atacak kadar acımasız olup olmadığını,duygularını bloke edebildiklerini test etmekle başlıyordu.
1880’lerde Jean Bayol adında bir Fransız subayı, yaklaşık on altı yaşında Nanisca adlı henüz kimseyi öldürmemiş bir Amazon kızının eğitimi sırasında yaptıklarına tanık olduklarını bildirdi. Kıza bir sepet içinde bağlı durumda oturan genç bir mahkum getirildi. Mahkumun başını gövdesinden tümüyle ayırmadan önce kızın palasını üç kez salladığı, ardından kurbanın kanını palasından eliyle silip yaladığı belirtiliyor. Peşinden çılgınca bir Amazon çığlığı atarak yaptığını onaylamış. O dönemde savaşçıların, rakiplerinin başlarını ve üreme organlarını kesmeleri ve yanlarında getirmeleri adetlerinden biriydi.
10. Krallık politikasında söz ve nüfuz sahibiydiler
Kralın askeri olarak alacakları acımasız eğitimlere rağmen bu durum onların angarya ev işlerinden kaçmaları için bir şanstı. N’Nonmiton’da hizmet veren kadınlar, “emir komuta ve nüfuz pozisyonlarında yükselme”, “Büyük Komite’de önemli roller edinerek krallık politikasını tartışma” imkanına sahip oluyordu. Elbette kralın mahiyetinde yaşayan yalnız ve bağımsız kadınlar olarak, tütün, alkol ve diğer bazı lüks ihtiyaçlarını karşılayabilecek kadar varlık sahibi olabiliyorlar hatta hepsinin köleleri dahi oluyordu. Onlarla ilgili tek kapsamlı İngilizce çalışmanın yazarı Stanley Alpern, “Amazonlar saraydan çıkmadan önce zil çalan köle bir kız onlardan önce kapıdan çıkardı ve erkeklere kendi yollarına gitmelerini, gerekli mesafeyi korumlarını ve başka bir tarafa bakmalarını söylerdi” ifadesinde bulunuyor.
11. Dahomey’in kadınlarıyla cinsel ilişkiye giren Fransız subayları sabahı göremiyor
1890’larda Afrika’daki Fransız sömürgesinin yayılımı devam ederken ve Dahomey halkı bastırıldıktan sonra bile, bu kadınların saldığı korku devam etti. Dahomeyli kadınlarla cinsel ilişkiye giren üniformalı Fransız askerler, sıkça günün sabahında boğazları kesilmiş vaziyette ölü bulunuyordu. Fransa ve Dahomey arasında gerçekleşen savaşlar sırasında Fransız askerleri kadınları vurmak ya da süngülemek konusunda tereddüt ediyorlardı. Kadın rakiplerini hafife almaları yüzünden çok sayıda kayıp verdiler.
İkinci Fransız-Dahome Savaşı sona ererken Fransızlar, ancak makineli tüfeklerle silahlandırılmış yabancı birliklerin yardıma gelmesiyle üstünlük sağlayabildiler. Kotonou Savaşı’ndan kalan belgelere göre, silahları kalmamış bir Dahomey savaşçısı, bir adamı boğazını ısırmak suretiyle öldürmüştü. Kralın teslim olan son birliği Dahomey Amazonları’ydı. Çoğu, ikinci savaş sırasında gerekleşen 23 muharebede hayatını kaybetmişti. 4000 kadından yalnızca 50’si teslim olmuştu. Daha sonra lejyonerler, Amazonlar’ın bu “inanılmaz cesareti ve küstahlığı” hakkında yazdılar.
Comments
Post a Comment