Gül Şerbeti Tarifleri (Osmanlı Mutfağı)

Gül şerbeti nasıl yapılır? Osmanlı saray sofralarının gözde içeceği gül şerbeti enfes aroması, güzel görünüşü ve serinliği ile yemek arası ve sonrasında tercih edilirmiş. Ferahlatıcı, iç rahatlatıcı özelliği ile yazın sıcak günlerinde, ramazan iftar ve sahurlarında hafif bir içecek arayışını karşılayacak gül şerbetini hazırlamak çok kolay. İşte gül şerbetinin tarifi…

Gül Şerbeti Malzemeleri
Üç yemek kaşığı gül mayası (gül şurubu)
Bir su bardağı toz şeker
Sekiz su bardağı kaynamış sıcak su
Bir adet limonun suyu
Buz küpleri
İstenirse: Bir tatlı kaşığı hibiskus yaprağı da eklenebilir 

Ev Yapımı Gül Şerbeti Tarifi
Gül mayası genişçe çelik veya cam bir kabın içine alınır. Üzerine bir bardak şeker ile sekiz bardak kaynamış su ilave edilerek maya eritilir. (Hazırlarken kaynak suyu kullanmak daha iyi bir seçimdir,bazı şehirlerdeki sularda kireç içeriği çok fazla,dolayısıyla tadını bozabilir.) Şeker miktarı gül mayası yapımında kullanılan şeker ve ağız tadına göre farklılık gösterebilir. Bu sebeple başlangıçta sekiz bardak değil bir litre kullanıp, tadına bakarak, gerektikçe su miktarını arttırmakta fayda vardır.

Karışım suyla karıştırılarak sekerin erimesi sağlanır. Sıkılan limonun suyu üzerine ilave edilip tekrar karıştırılır ve ağzı kapalı olarak soğumaya bırakılır. Limon asidi dayanıklılığı artırmanın ötesinde gül kokusunun şerbete daha iyi çıkmasına yardımcı olur.

Tamamen soğuduktan sonra, rengini ve kokusunu veren gül yaprakları süzdürülür. İnce bir süzgece alınan gül yapraklarının üzerine kaşık yardımıyla baskı uygulanarak süzme muamelesi tamamlanır. Gül şerbeti cam bir sürahiye konulur. İstenirse tekrar tülbentle süzülebilir. Gül Şerbeti soğuk olarak, hatta buz ilavesiyle ikram edilir. İstenirse üzerine yağsız hafif kavrulmuş badem veya dolmalık fıstık, file badem, toz karanfil serpilebilir, gül veya taze nane yaprağı, zencefil konulabilir. Sunum öncesi istenirse toz karanfil ilave edilebilir.

Bazen daha kırmızı bir renk elde etmek için kırmızı güller veya bir tatlı kaşığı kadar hibiskus bitkisinin yaprağı kullanılır. Çünkü bu şerbet özellikle açık renkli pembe kokulu güllerden yapılır. 

Gül Şerbeti Yapımı ile İlgili Püf Noktaları ve İlave Bilgiler
Gül Mayası: Yıkanıp, bir tencereye alınan gül yapraklarının üzerine iki - üç yemek kaşığı kadar toz şeker ve limon tuzu eklenir. Ovulup yoğrularak gül yapraklarının koku ve rengini eriyen şekere geçmesi sağlanır. Macunlaşan bu karışım Gül Mayası adını alır, cam bir kavanoza konulup ağzı kapalı olarak buzdolabında bekletilir. Bu mayadan şurup, reçel ve şerbet yapılır.
Farklı Gül Şerbeti Tarifleri: Biz yukarıdaki usulü tercih etsek de evde gül şerbeti yapımı için limonataya gül şurubu ilavesi, gül şurubuna soğuk su katılması, gül mayasının üzerine kaynamış şerbet dökülmesi gibi değişik şekilde hazırlama tarzları vardır. Bazıları da gül yaprakları süzüldükten sonra şeker ilave edip daha sonra su katarak şerbete dönüştürmek üzere şurup elde eder. Kimisi üzerine sıcak su dökmek yerine baharatlarla birlikte kaynatmayı tercih eder. Bir bardak su eklenmiş gül mayası kavanozunu her gün çalkalayıp gölgede bir hafta, güneşte bir kaç gün bekletip gerektiğinde şerbetleştirmek üzere şeker ilavesiyle şurup elde edenler de var. Ayrıca limon tuzu ve su eklenmiş gül yapraklarını on gün kadar güneşte tutulup gölgeye alınarak, şekerli suya bu karışımdan ilave edilip karıştırılarak da şerbet yapılabilir. Basit bir şekilde gül mayasına şeker ilavesi ile bekletilerek elde edilen gül şurubu veya gül reçelini soğuk suyla açarak da şerbete ulaşılabilir.

Sunum Alternatifleri: İsteyenler hazırlama aşamasında veya sunum öncesi çubuk tarçın ilave edebilirler. Gazlı içeceklere sağlıklı bir alternatif olarak düşünülse de çocukları ve bazı büyükleri çekmek için maden suyu eklenerek pipetle sunulabilir.
Rafine şekersiz olur mu? Maya ve şerbet hazırlığında imkanınız var ise süzme bal kullanarak da yapmak gayet mümkündür.
Gül şerbeti nasıl saklanır? Reçel ve şerbete göre daha sınırlı bir ömrü olan şerbet sunulacağı zamana kadar ağzı kapalı olarak buzdolabında muhafaza edilir.
Gül şerbetinin Faydaları: Mide, karaciğer ve kalbe iyi gelmesi, diş eti iltihaplarına ve yüksek ateşe karşı yardımcı olması, hazmı kolaylaştırması umulur.
Osmanlı Gül Şerbeti Hangi Gülden Yapılır? Yoğun kokulu ve katmerli Okka, Hokka veya Sadberk Gülü (Rosa Centifolia) isimli kokulu ve bol yapraklı gül öncelikli tercih olabilir. Sakız gülü (Rosa Alba), Şam gülü (Rosa Damascena) ve kokulu Isparta misk gülü (Rosa Moschata), kokulu pembe yediveren güller diğer seçenekler olabilir. Aktarlardan alınabilen kurutulmuş kokulu gül yaprakları veya tomurcuk gonca top kuru güllerle de gül kurusu şerbeti yapılabilir.
Şerbet ve Şurup: Arapçada içmek manasına gelen “şariba” kelimesinden Türkçeye, Türkçeden de batı lisanlarına geçmiştir. İtalyan ve Fransızların sorbesine kaynak olmuştur. Osmanlı mutfağında hususi bir yeri olan ferahlatıcı şerbet rayihalı meyvelerin veya kokulu çiçeklerin şekerli veya ballı su ile muamele edilmesiyle elde edilip içecek veya tatlı hazırlanmasında kullanılır. Şurup çok defa şerbetle aynı manada kullanılsa da kaynatılarak kıvamı yoğunlaştırılmış içeceklerdir. Suyla seyreltilen şuruplar şerbete dönüştürülmüş olurlar. Değişik baharatlar ilavesi ile hazırlanan nar, demirhindi, reyhan, meyan kökü, keçiboynuzu, kuşburnu, kayısı, çilek, şeftali, vişne, üzüm şerbetleri yüzlercesi içinden sadece birkaçıdır. Hususi şerbet takımları kullanılarak yapılan sunum misafire değer verildiğinin de işaretidir. Osmanlı saraylarında hususi günlerde de yapılan şerbet ikramı geleneği bugün bazı bölgelerde söz kesilme, nişan ve sünnet sonrası devam ettirilmektedir.Verdiğim tarifler yapılış esası benzer olmakla beraber ölçüler aralarında değişkenlik gösterebilir.

Diğer Bir Tarif:Saray Mutfağı Gül Şerbeti Tarifi

Malzemeler:

6 yemek kaşığı kurutulmuş gül yaprağı ya da 1 yemek kaşığı gül mayası

Yarım limon suyu

6-7 yemek kaşığı toz şeker

8 su bardağı su

Hazırlanışı: Suyu ve gül yapraklarını bir tencereye koyup, 10 dakika kaynatıyoruz. Sonra yapraklarını süzüp, içine şeker ve limonu ilave ediyoruz. Bir taşım kaynayan şerbeti ocaktan alıp, soğumaya bırakıyoruz. Buzdolabında da beklettikten sonra servis ediyoruz.

Başka Bir Tarif Gül Şurubu Tarifi İçin Malzemeler

500 gram gül yaprağı (kokulu)

1 kilo toz şeker

1 çay kaşığı limon tuzu

1 limon

Yarım litre su

Yapılışı

Gül yapraklarının dibindeki beyaz kısımlar tek tek kesilerek bol su ile yıkanır ardından süzülür.

Yıkayıp süzülmeye bıraktığımız gül yapraklarına su, limon tuzu ve öncede sıkılmış limonun suyu ilave edilerek ağzını sıkıca kapatıp bir kavanoza koyuyoruz. Gül kokusunun suya işlemesi için 1 hafta kavanoz açılmadan bekletilmesi gerekir.

Yapraklar suya rengini verdiğinde elde edilen mayhoş gül suyu süzüyoruz, içerisine şekerimizin yarısını ilave ederek iyice karıştırıyoruz.

Kalan şekere çeyrek litre su ilave ediyoruz, şekerli su karışımını hazırlıyoruz.

 Başka bir şişede her iki karışım karıştırıyoruz ve ağzı hava almayacak şekilde serin bir yerde saklanır.

Servis edilirken su bardaklarına iki parmak şurup konularak üzerine soğuk su eklenir ve arzuya göre buz ilave ederek servis edebilirsiniz.