Tarih öncesi insan kalıntılarında cinsiyete özel aktarılan X kromozomlarını inceleyen yeni bir araştırma, yaklaşık 5000 yıl önceki tarihe yeni bir ışık tuttu.Araştırma, Avrupa ve Asya steplerinden gerçekleşen yoğun göçe kadınların neredeyse hiç katılmadığını ortaya koydu. Diger bir yandan, bundan 4.000 yıl önce Avrupa’ya tarım uygulamalarını getiren büyük göç karma bir düzen gösteriyordu.Yani, hem kadınlardan hem de erkeklerden oluşuyordu. Cinsiyet eğilimindeki bu farklılık, iki göçün farklı sosyal ve kültürel süreçler tarafından gerçekleştiğini gösteriyor.
Avrupa’ya göç edilen Rus steplerinde bulunan Yamnaya kültürüne ait bir iskelet. F: Wikimedia Commons
Genetik dökümanlar, modern Avrupalıların atalarının, birden fazla tarih öncesi göç dalgasından etkilenmiş bir mozaiği temsil ettiğini gösteriyor. Tarih öncesi insan kalıntılarının genomik çeşitliliği üzerine yapılan son araştırmalar, iki büyük göç olayının Avrupa tarih öncesi medeniyetini anlamak için özellikle önemli olduğunu gösterdi: İlki, 9000 yıl öncesinden başlayarak Anadolu’dan tarımı getiren Neolitik Göç, ikincisi ise yaklaşık 5000 yıl önce Avrasya steplerinden gerçekleşmiş olan Bronz Çağ göçü. Bu göçler büyük sosyal, kültürel ve lehçesel değişimlerle çakışıyor ve her iki göçün de Orta Avrupalıların gen havuzunun yarısından fazlasının yerine geçtiğini bize gösteriyor.
Uppsala ve Stanford Üniversitelerinden araştırmacılar, 20 Erken Neolitik ve 16 Son Neolitik/Bronz Çağı insan kalıntılarında, cinsiyete özel kalıtsal X kromozomu ve otozomlardaki (cinsiyet kromozomu olmayan) genetik ataları üzerine bir çalışma yaptı. Tarımcı popülasyonlarda patrilocalite’yi (kadının evlenince kocasının ailesiyle birlikte yaşaması durumu) savunan önceki varsayımların aksine, Neolitik Çağ’ın başlarında Avrupa’ya çiftçiliği getiren göç sırasında cinsiyete dayalı karışımların bulunduğuna dair bir kanıt elde edemediler.
Erken Neolitik Çağ ve Neolitik Çağ / Bronz Çağı göçlerinde oluşan erkeklerin (mavi) ve kadınların (kırmızı) dağılımı. F: Mattias Jakobsson
Organizmal Biyoloji Bölümü’nde Genetik profesörü Mattias Jakobsson, “Bununla birlikte, Bronz Çağı boyunca Pontik steplerden yapılan göçler için dramatik bir şekilde erkek eğilim dalgası bulduk. Göç eden insanlarda çok az sayıda X-kromozomu var, bu da göç eden her bir kadına karşılık, göç eden on erkek olduğunu gösteriyor.” diyor.
Araştırma ekibi, erkekler ağırlıkta olmak üzere, bir dönemde birden çok kuşağın bozkırlardan Orta Avrupa’ya göç ettiğine dair kanıtlar da buldu. Dolayısıyla neredeyse sadece erkeklerden oluşan toplulukların aslında birçok kere Avrupa’ya göç ettiği ortaya çıktı.
Neolitik ve Bronz Çağ’da yaşanan iki büyük göç olayındaki cinsiyet dağılımındaki taban tabana zıtlık, olaydaki farklı kültürel geçmişlere işaret ediyor. Neolitik göç erkek ve kadınların eşit sayıda olduğu büyük bir dalgadan oluşuyor, 4000 yıl sonra yaşanan Bronz Çağı göçü ise büyük oranda erkeklerin göç ettiği birkaç dalgadan oluşuyordu.
Avrupa’ya göç edilen Rus steplerinde bulunan Yamnaya kültürüne ait bir iskelet. F: Wikimedia Commons
Genetik dökümanlar, modern Avrupalıların atalarının, birden fazla tarih öncesi göç dalgasından etkilenmiş bir mozaiği temsil ettiğini gösteriyor. Tarih öncesi insan kalıntılarının genomik çeşitliliği üzerine yapılan son araştırmalar, iki büyük göç olayının Avrupa tarih öncesi medeniyetini anlamak için özellikle önemli olduğunu gösterdi: İlki, 9000 yıl öncesinden başlayarak Anadolu’dan tarımı getiren Neolitik Göç, ikincisi ise yaklaşık 5000 yıl önce Avrasya steplerinden gerçekleşmiş olan Bronz Çağ göçü. Bu göçler büyük sosyal, kültürel ve lehçesel değişimlerle çakışıyor ve her iki göçün de Orta Avrupalıların gen havuzunun yarısından fazlasının yerine geçtiğini bize gösteriyor.
Uppsala ve Stanford Üniversitelerinden araştırmacılar, 20 Erken Neolitik ve 16 Son Neolitik/Bronz Çağı insan kalıntılarında, cinsiyete özel kalıtsal X kromozomu ve otozomlardaki (cinsiyet kromozomu olmayan) genetik ataları üzerine bir çalışma yaptı. Tarımcı popülasyonlarda patrilocalite’yi (kadının evlenince kocasının ailesiyle birlikte yaşaması durumu) savunan önceki varsayımların aksine, Neolitik Çağ’ın başlarında Avrupa’ya çiftçiliği getiren göç sırasında cinsiyete dayalı karışımların bulunduğuna dair bir kanıt elde edemediler.
Erken Neolitik Çağ ve Neolitik Çağ / Bronz Çağı göçlerinde oluşan erkeklerin (mavi) ve kadınların (kırmızı) dağılımı. F: Mattias Jakobsson
Organizmal Biyoloji Bölümü’nde Genetik profesörü Mattias Jakobsson, “Bununla birlikte, Bronz Çağı boyunca Pontik steplerden yapılan göçler için dramatik bir şekilde erkek eğilim dalgası bulduk. Göç eden insanlarda çok az sayıda X-kromozomu var, bu da göç eden her bir kadına karşılık, göç eden on erkek olduğunu gösteriyor.” diyor.
Araştırma ekibi, erkekler ağırlıkta olmak üzere, bir dönemde birden çok kuşağın bozkırlardan Orta Avrupa’ya göç ettiğine dair kanıtlar da buldu. Dolayısıyla neredeyse sadece erkeklerden oluşan toplulukların aslında birçok kere Avrupa’ya göç ettiği ortaya çıktı.
Neolitik ve Bronz Çağ’da yaşanan iki büyük göç olayındaki cinsiyet dağılımındaki taban tabana zıtlık, olaydaki farklı kültürel geçmişlere işaret ediyor. Neolitik göç erkek ve kadınların eşit sayıda olduğu büyük bir dalgadan oluşuyor, 4000 yıl sonra yaşanan Bronz Çağı göçü ise büyük oranda erkeklerin göç ettiği birkaç dalgadan oluşuyordu.
Comments
Post a Comment