Rus Çari Deli Petro Kimdi?

Rusların büyük Petro, Osmanlıların deli Petro dediğin çar birinci Petro 1672 de doğmuş, 1682 de tahta geçmiş 1725 yılına kadar çarlık Rusyası'nı yönetmiştir.Rus devletinin ve toplumun her hücresine nüfus ederek reformlarıyla devlette önemli bir yer edinmiştir..Petro ,teori ve uygulamalarıyla örnek aldığı Avrupa'yı Rusya'ya uyarlanmış, Rusya yi modern hale getirmiştir.

Çocuk yaşta kardeşi ile beraber iktidara gelmiştir,fakat kardeşi zihinsel engelli olduğu için ablası ve annesi Petro tahta çıkana kadar ülkeyi yönetmiştir.İktidara geldiğinde Rusya her tarafı dökülen bir imparatorluk halindeydi.Rönesans ve reform hareketleri ile Avrupa ilerlemiş fakat Rusya batılılaşmayı reddetmiş ve modern akıma karşı kendini kapatmıştır. Petro küçük yaşta Avrupa'ya giderek ülkelerdeki maden sistemleri ve teknolojisini benimsemiş, aynısını kendi ülkesine getirmek için uğraşmıştır.Teknolojiye çok fazla takık bir insandı Petro.Rus diplomat kılığında Avrupayı turlayan Petro, Avrupa'da gördüğü ile ağzı açık kalmıştı. Kendileri onlarca yıldır uyurken elinoğlu alıp başını gitmişti demek..Petro bu süreçte kendine bir ordu kurmuş ve bu orduyu modern bir hale getirmiştir Aynı bizdeki yeniçeri ocağının kaldırılması gibi eskiye dair ne varsa silip atmıştır.
Daha sonra tepeden tırnağa her şeyi modernleştirmeye soyunan Petro Rusya'yı baştan aşağı değiştirmiştir.
Her ne kadar hazır olduğunu düşünse de Petro ezeli düşmanları İsveç'e karşı ağır bir darbe yenilgisi almış, ardından azak Türkleri yaptığından dolayı Osmanlı kendisine saldırınca baltacı Mehmet paşa komutasındaki Osmanlı ordusuna da yenilmiştir.Tarihimize geçen meşhur Baltacı Katerina hikayesi bu savaşa dayanmaktadır.Katerina Deli Petro nun karısıdır.
Bu yenilginin ardından tarihte ilk kez çiftçilerin orduya yazılmasına izin vermiş, dışardan daha çok eğitmenler getirerek sanayi üretiminde gaza basmıştır.Ardından İsveç'i tekrar yenen Petro, baltık denizini hakimiyeti altına almıştır.
Petro'nun güçlü bir orduya dönük hayalleri ve imparatorluğu'nu büyütme arzusu ancak güçlü bir ekonomi ile olurdu, ekonomi ise nitelikli yönetici sınıfını, bu da daha iyi bir eğitim sistemini gerektirirdi.Doğal olarak askeri reform programı, komple bir kalkınma ve yenilemez seferberliğine dönüştü.Ancak bu değişiklik ve reformlar öylesine geniş ölçekliydiki daha birçoğunun etkileri ölümünden sonra bile hissedildi..Petro, kurtuluşun çaresini batıda bulmuştu.Modern Avrupa'yı izledi ve ordaki sistemin aynısını ülkesine taşıdı.Bu bakımdan büyük bir hayalperest ve vazgeçmeyecek kadar hırslı bir kişilikti.Kaynak yaratmak için ülkenin dışa bağımlılığını ve ticaret açığını azaltmak için,ayrıca yerli üretim sanayinin gelişmesi için yeni vergiler icat etti.Köydeki batılı gibi yaşamayan sakallarını kesmeyen onlar gibi giyinen lere vergi bağlayacak kadar da aşırı uygulamaları oldu.Çok sayıda fabrika ve maden işletmesi açtı.Köylü toplum olan Rusya'yı sanayi devrimi ile devasa bir fabrikaya dönüştürdü.
Rusya, Avrupa'nın önde gelen ülkelerinden biri yapmaya yemin eden Petro oraya pek çok öğrenci yollayarak batılı sistemi öğrenmeleri için ülkesinde yeni bir eğitim sistemi oluşturdu.Aşırı uygulamaları ile hem içerde hem dışarda bu adam ne yapmaya çalışıyor sorusunu insanların kafasında oluşturdu.Lakabının Deli olması buradan kaynaklanıyor.
Onun ölümüyle bir parça bocalayan Rusya, 37 yıl sonra Katarina liderliğinde yeniden altın bir çağa doğru yelken açmıştır.Akıllara ziyan vergi uygulamaları hala konuşulmakta olup büyük Petro, Rus alfabesinin modernize etmiş, ilk Rus gazetesi de onun döneminde yayınlanmıştır.Hatta Hollanda'da iken diş çekmeyi bile öğrenmiş biridir.Rus ihtişamını sembolü olarak St. Petersburg şehrini kendi hayallerine göre inşa etmiştir.İçkiye ve eşek şakalarına da çok düşkün biridir.Ayrıca Rusya devlet başkanı Vladimir Putin de sıkı bir Petro hayranıdır.


Comments