Hadım yasası gündeme gelmişken, hadım geleneğinin gizemli ve bir o kadar ilginç tarihine bir pencere açalım dedik. Zamanında en kıymetli sosyal sınıf olarak görülen hadım erkekler, general, bürokrat ve memur olarak tercih ediliyor, sesleri güzel olduğu için de büyük bir şan ve servete kavuşabiliyorlardı.
Hadım yasası konusunda en ciddi adım atıldı. Çocuklara tecavüz eden, cinsel istismarda bulunan kişilere testosteron hormonunu azaltan ilaç verilecek. Yeni düzenlemede kişinin pedofili hastası olduğunun ispatlanması şartı aranacak. Hadım yeniden gündeme gelmişken hadımın tarihini araştırıp bunun hakkında birşeyler yazalım dedik. Koç Üniversitesi Yayınları'dan yeni çıkan, Arnold van de Laar'ın yazdığı “Bıçak Altında/ 28 ameliyatta cerrahi tarihi” kitabı, hadımın gizemli tarihine doğru yolculuğa çıkarıyor. İşte kitaptan şaşırtan ve ilgi çekici bölümler...
Antik Yunan ve Mısır mitolojilerinde kritik olayların gidişatını değiştiren bir unsur olarak kullanılan hadımın tarihi çok eskilere dayanır. Çin ve Uzakdoğu'da idamın alternatifi olarak bu yöntem kullanılırdı. İranlı krallar, illerden her yıl vergi olarak zengin ailelere ait belirli sayıda hadım edilmiş genç erkek alırlardı. O zamanlar Sakız Adası'ndan Panionios adında bir kişi, Yunanlılara göre utanç verici olan bu uygulamadan zengin olmuştu. Panionios, yerel köle pazarlarından erkek çocukların en güzellerini satın alır, hadım eder ve Anadolu'da fahiş fiyatlara satardı. Kurbanlarından biri harem ağası olarak İran sarayına girmeyi ve Kral Serhas'ın sırdaşı olmayı başarmıştı. Sonunda cerrahından intikam alacak güce ulaşmıştı. Sakız Adası'na dönmüş ve Panionios'u kendi dört oğlunu hadım etmeye zorlamış ve sonra da oğullara babalarını hadım etmelerini emretmişti.
GENERAL VE DİPLOMAT OLUYORLARDI
Harem ağaları Asya, Arabistan ve Doğu Roma'da krallar, padişahlar ve imparatorların saray ve haremlerinde güçlü ve ayrıcalıklı bir gruptu. Bu grup genelde diplomat, haznedar, danışman, memur veya general gibi yüksek mevkilerde bulunan nüfuzlu erkeklerden oluşurdu. Görünüşe göre hadım edilmiş erkeklerin bazı pozitif özellikleri takdir edilmekteydi. Sadık, güvenilir, medeni, keskin zekalı, uzlaştırıcı ve büyük bir organizasyon yeteneğine sahip kişiler olarak insanlar tarafından kabul görürlerdi. Hatta harem ağaları 23 hanedan boyunca Çin siyasetinde egemen olmuşlardı. Ming imparatorları döneminde ülkeyi yüz bin hadım edilmiş memur yönetmişti. Çin'deki yasak kentte yaşamış son harem ağası Sun Yaoting, 1996 yılında öldü. Pekin'deki imparatorluk kentinde hadım ameliyatları özel bir binada 'bıçak adamı' denen cerrahlar tarafından gerçekleştirilirdi. Hatta bazı aileler iyi bir iş bulabilmesi için çocuklarını hadım ettirmeye gönüllü olurdu.
FARKLI BİR SOSYAL SINIF
Kuzey Afrika'daki aktarma limanlarında köle tüccarları, Osmanlı padişahları için toplanan Sudanlı köleleri hadım ederlerdi. Açık yarayı da kızgın çöl kumuyla kapatırlardı. Kanama bir gün içinde durmamışsa veya enfeksiyon kapmışsa köle ölürdü. Bizans ve Çin hadımı büyük çapta uygulayarak toplumlarında erkeklikleri alınmış farklı bir sosyal sınıf yaratmışlardı. Bu sınıfın amacı, erkek iktidar sahibiyle imparatorluğun bütün azimli erkekleri arasında ve onlarla hükümdarın kadınları arasında güvenli ancak etkili bir bariyer duvarı oluşturmaktı. Hadım etme Roma İmparatorluğu tarihinde de görülen bir ameliyattı. Bizans İmparatoru 2. Mikhail yalnızca selefini tahtından indirmekle kalmamış, rakibinin hanedanını sekteye uğratmak için onun dört oğlunu da hadım ettirmiştir.
BİLGİSAYARIN MUCİDİ DE HADIM EDİLDİ
Hadımlaştırma yakın zamana kadar istenmeyen cinsel arzuları olan kişiler üzerinde de uygulanmıştır. Bu tanınmış kurbanlardan biri, 1952 yılında İngiltere'de eşcinsel eğiliminden dolayı kimyasal hadımlaştırmaya mahkum olan, enigma kodunun kırıcısı ve bilgisayarın mucidi Alan Turing'di.
ŞÖHRET İÇİN HADIM
Hadımlaştırmanın, dupduru çocuk sesinin buluğ çağında bozulmasını önlemesi de sanat için bu ameliyatın kullanılmasına yol açmıştı. 18. yüzyıl Avrupasında daha çok kastrato şarkıcılar olarak bilinen sopranolar hadım edilirdi. Kastratolar, kadınların kalbini yerinden hoplatan bir sese sahip, İtalyan operasının megastarları olan kişilerdi. Gelmiş geçmiş en büyük idol, Farinelli adıyla bilinen Carlo Broschi idi. Kariyerinin zirvesinde sesi Do'dan daha yükseğe çıkabiliyordu. Sesi depresif melankoliden mustarip İspanya kralı 2. Felipe üzerinde öylesine yumuşatıcı bir etki bırakmıştı ki, Farinelli'ye bakanlık teklif etmişti. Hatta ve hatta o dönemde Farinelli'nin başarısından etkilenen binlerce aile erkek çocuklarını hadım ettirmişti. O dönem kadınların sahneye çıkması yasak olduğundan kastratolar kadın rollerini üstlenirdi. Roma'daki Sistina Şapeli'nin en şanlı üyeleri de kastratolardı. 1870 yılında İtalya'da ses için hadım edilme yasaklanmış ancak Vatikan'da bu gelenek bir süre daha devam etmiştir. Papalık erkek korosunda geçen yüzyıla kadar kastrato tenorlar şarkı söylemiştir. Alessandro Moreschi bunlardan biriydi. Gramofon plakta kaydı bulunan ilk ve son kastrato olan Moreschi 1922 yılında ölmüştür.
Hadımlaştırma günümüzde de sık uygulanan bir ameliyattır. Her yıl on binlerce erkeğin testisi, prostat kanseri tedavisinin parçası olarak cerrahi müdahaleyle alınmaktadır.
Hadım yasası konusunda en ciddi adım atıldı. Çocuklara tecavüz eden, cinsel istismarda bulunan kişilere testosteron hormonunu azaltan ilaç verilecek. Yeni düzenlemede kişinin pedofili hastası olduğunun ispatlanması şartı aranacak. Hadım yeniden gündeme gelmişken hadımın tarihini araştırıp bunun hakkında birşeyler yazalım dedik. Koç Üniversitesi Yayınları'dan yeni çıkan, Arnold van de Laar'ın yazdığı “Bıçak Altında/ 28 ameliyatta cerrahi tarihi” kitabı, hadımın gizemli tarihine doğru yolculuğa çıkarıyor. İşte kitaptan şaşırtan ve ilgi çekici bölümler...
Antik Yunan ve Mısır mitolojilerinde kritik olayların gidişatını değiştiren bir unsur olarak kullanılan hadımın tarihi çok eskilere dayanır. Çin ve Uzakdoğu'da idamın alternatifi olarak bu yöntem kullanılırdı. İranlı krallar, illerden her yıl vergi olarak zengin ailelere ait belirli sayıda hadım edilmiş genç erkek alırlardı. O zamanlar Sakız Adası'ndan Panionios adında bir kişi, Yunanlılara göre utanç verici olan bu uygulamadan zengin olmuştu. Panionios, yerel köle pazarlarından erkek çocukların en güzellerini satın alır, hadım eder ve Anadolu'da fahiş fiyatlara satardı. Kurbanlarından biri harem ağası olarak İran sarayına girmeyi ve Kral Serhas'ın sırdaşı olmayı başarmıştı. Sonunda cerrahından intikam alacak güce ulaşmıştı. Sakız Adası'na dönmüş ve Panionios'u kendi dört oğlunu hadım etmeye zorlamış ve sonra da oğullara babalarını hadım etmelerini emretmişti.
GENERAL VE DİPLOMAT OLUYORLARDI
Harem ağaları Asya, Arabistan ve Doğu Roma'da krallar, padişahlar ve imparatorların saray ve haremlerinde güçlü ve ayrıcalıklı bir gruptu. Bu grup genelde diplomat, haznedar, danışman, memur veya general gibi yüksek mevkilerde bulunan nüfuzlu erkeklerden oluşurdu. Görünüşe göre hadım edilmiş erkeklerin bazı pozitif özellikleri takdir edilmekteydi. Sadık, güvenilir, medeni, keskin zekalı, uzlaştırıcı ve büyük bir organizasyon yeteneğine sahip kişiler olarak insanlar tarafından kabul görürlerdi. Hatta harem ağaları 23 hanedan boyunca Çin siyasetinde egemen olmuşlardı. Ming imparatorları döneminde ülkeyi yüz bin hadım edilmiş memur yönetmişti. Çin'deki yasak kentte yaşamış son harem ağası Sun Yaoting, 1996 yılında öldü. Pekin'deki imparatorluk kentinde hadım ameliyatları özel bir binada 'bıçak adamı' denen cerrahlar tarafından gerçekleştirilirdi. Hatta bazı aileler iyi bir iş bulabilmesi için çocuklarını hadım ettirmeye gönüllü olurdu.
FARKLI BİR SOSYAL SINIF
Kuzey Afrika'daki aktarma limanlarında köle tüccarları, Osmanlı padişahları için toplanan Sudanlı köleleri hadım ederlerdi. Açık yarayı da kızgın çöl kumuyla kapatırlardı. Kanama bir gün içinde durmamışsa veya enfeksiyon kapmışsa köle ölürdü. Bizans ve Çin hadımı büyük çapta uygulayarak toplumlarında erkeklikleri alınmış farklı bir sosyal sınıf yaratmışlardı. Bu sınıfın amacı, erkek iktidar sahibiyle imparatorluğun bütün azimli erkekleri arasında ve onlarla hükümdarın kadınları arasında güvenli ancak etkili bir bariyer duvarı oluşturmaktı. Hadım etme Roma İmparatorluğu tarihinde de görülen bir ameliyattı. Bizans İmparatoru 2. Mikhail yalnızca selefini tahtından indirmekle kalmamış, rakibinin hanedanını sekteye uğratmak için onun dört oğlunu da hadım ettirmiştir.
BİLGİSAYARIN MUCİDİ DE HADIM EDİLDİ
Hadımlaştırma yakın zamana kadar istenmeyen cinsel arzuları olan kişiler üzerinde de uygulanmıştır. Bu tanınmış kurbanlardan biri, 1952 yılında İngiltere'de eşcinsel eğiliminden dolayı kimyasal hadımlaştırmaya mahkum olan, enigma kodunun kırıcısı ve bilgisayarın mucidi Alan Turing'di.
ŞÖHRET İÇİN HADIM
Hadımlaştırmanın, dupduru çocuk sesinin buluğ çağında bozulmasını önlemesi de sanat için bu ameliyatın kullanılmasına yol açmıştı. 18. yüzyıl Avrupasında daha çok kastrato şarkıcılar olarak bilinen sopranolar hadım edilirdi. Kastratolar, kadınların kalbini yerinden hoplatan bir sese sahip, İtalyan operasının megastarları olan kişilerdi. Gelmiş geçmiş en büyük idol, Farinelli adıyla bilinen Carlo Broschi idi. Kariyerinin zirvesinde sesi Do'dan daha yükseğe çıkabiliyordu. Sesi depresif melankoliden mustarip İspanya kralı 2. Felipe üzerinde öylesine yumuşatıcı bir etki bırakmıştı ki, Farinelli'ye bakanlık teklif etmişti. Hatta ve hatta o dönemde Farinelli'nin başarısından etkilenen binlerce aile erkek çocuklarını hadım ettirmişti. O dönem kadınların sahneye çıkması yasak olduğundan kastratolar kadın rollerini üstlenirdi. Roma'daki Sistina Şapeli'nin en şanlı üyeleri de kastratolardı. 1870 yılında İtalya'da ses için hadım edilme yasaklanmış ancak Vatikan'da bu gelenek bir süre daha devam etmiştir. Papalık erkek korosunda geçen yüzyıla kadar kastrato tenorlar şarkı söylemiştir. Alessandro Moreschi bunlardan biriydi. Gramofon plakta kaydı bulunan ilk ve son kastrato olan Moreschi 1922 yılında ölmüştür.
Hadımlaştırma günümüzde de sık uygulanan bir ameliyattır. Her yıl on binlerce erkeğin testisi, prostat kanseri tedavisinin parçası olarak cerrahi müdahaleyle alınmaktadır.
Comments
Post a Comment